Quinoa, een succesverhaal

Sinds men in Europa quinoa heeft ontdekt is dat eeuwenoud gewas aan een ware veroveringstocht begonnen. Peru is een van de grootste exporteurs van quinoa. De precolumbiaanse bevolking van de Andes verbouwde al quinoa, maar sinds eeuwen is de plant in de vergetelheid geraakt. Nu heeft men het gewas herontdekt. Sommigen noemen het een superfood, maar zover wil ik niet gaan. Wel weet men dat quinoa een zeer hoge nutritionele waarde heeft. Het bevat meer eiwitten dan granen en ze zijn van een betere samenstelling, het bevat ook meer vetten dan granen, waaronder meer onverzadigde vetten, de glycemische index van quinoasuikers is lager, het bevat hogere concentraties aan mineralen, bepaalde vitamines en antioxidanten. Er is rode, witte en zwarte quinoa.

Dit is informatie die wordt verspreid door het ILVO, het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek.

Her en der wordt gezegd dat sinds quinoa op grote schaal wordt geëxporteerd de lokale boeren geen geld meer hebben om de dure quinoa te betalen. Maar het tegengestelde is waar. Quinoa was de laatste decennia bijna uit het menu van de boeren verdwenen, maar de herontdekking heeft geleid tot meer landbouwactiviteit, meer inkomsten en de herwaardering van quinoa, ook bij de lokale bevolking. Het zijn eigenlijk de veganisten die quinoa weer op de wereldkaart hebben gezet en daardoor is de vraag naar quinoa wereldwijd gestegen. Een succesverhaal dus.

Een tijdje geleden ging ik samen met Solid International op bezoek bij quinoa-telers in Peru. Ik dacht er ook traditionele gerechten met quinoa te vinden, maar dat was niet het geval. Quinoa staat duidelijk niet meer op het menu, ook niet bij de grootouders van de mensen die we hebben ontmoet. Maar ik heb wel veel geleerd over quinoa en vond de ontmoetingen met de lokale bevolking bijzonder inspirerend. Hieronder mijn verslag.

Mag ik je inspireren met quinoarecepten? Lees ze hier.

Op bezoek bij de quinoa-landbouwers in Peru.
Een belangrijke reden van mijn reis naar Peru is de kennismaking met de quinoateelt. Na een rit van een paar uur bereik ik het hoger gelegen deel van de Andes, waar de quinoa wordt gekweekt. Voor ik naar het veld ga om het oogsten van de quinoa mee te maken maak ik kennis met de familie landarbeiders waar we zullen logeren. Zij worden begeleid door de lokale mensen van Solid die hen leren hoe quinoa te telen. Solid is een Belgische vzw gesticht door bouwondernemer Verelst en wordt nu geleid door zijn dochter Lyn. De ondernemer wou iets teruggeven aan de maatschappij en met Solid International is hij daar aardig in geslaagd.
De familie woont in een kleine woning met heel beperkt comfort, ze leeft vooral in het keukentje met in de hoek een houtvuur waarop wordt gekookt. Samen met een medewerkster van Solid die de mensen al een tijdje begeleidt, steek ik een handje toe in de keuken. Het is een uiterst sympathieke familie met twee kinderen. Vader Walter Tenório Gómez is een goedlachse landarbeider, de moeder Yovana werkt ook op het land, maar ze is erg schuchter en concentreert zich volledig op haar werk tijdens het bereiden van de maaltijd. Ook hier probeert de medewerkster van Solid mensen te leren hun eenzijdige voedingspatroon te doorbreken. Naast quinoa worden er vandaag extra veel verse groenten bereid. Het is druk in het kleine keukentje, maar het gaat er gezellig aan toe. Iedereen werkt mee om een voedzame maaltijd op tafel te toveren.

De landarbeiders, die per dag niet meer dan tien euro verdienen, zijn bijzonder gastvrij. We logeren in de kinderkamer, samen met nog twee medewerkers van Solid. Langs een kippenladder moeten we naar boven, we kruipen binnen door een gat in de muur, een deur is er niet. Er is weinig comfort, de inrichting is rudimentair, maar alles is netjes, wij slapen in een bedje, de medewerkers van Solid liggen op een deken op de grond. We krijgen een toiletemmer mee, mijn mobiel dient als zaklamp.
‘s Nachts is het ijskoud in de Andes, maar we zijn moe en we hebben onze nachtrust nodig.

De volgende ochtend maken de kinderen zich klaar om naar school te gaan. Miryam, het 9-jarige dochtertje van het gezin is een mooi meisje, ze verzorgt haar lange donkere haren, haar attente vader maakt er een mooie paardenstaart van. Wanneer Myriam naar school gaat in haar keurige kleertjes ziet niemand dat ze uit een armer gezin komt. Ze heeft alles van een beeldige jonge vrolijke meid.

Op het quinoaveld is iedereen‘s ochtends al vroeg in de weer. De kinderen spelen of slapen onder een doek terwijl hun moeders met vlijmscherpe sikkels de quinoaplanten in bussels afsnijden. Het gaat razendsnel. Vandaag wordt er rode quinoa geoogst, maar er is ook zwarte en witte quinoa. Wanneer ze voldoende planten hebben afgesneden maken de vrouwen er een dikke hoop van die ze met een doek omwikkelen. De mannen dragen die zware last naar de machine waar de quinoa wordt gedorst, de granen van de stengel gescheiden. Stof vliegt in alle richtingen. De dorsmachine maakt een hels lawaai. Vrouwen leggen de bussels quinoa op de band. Mannen duwen die verder in de machine. Zowel op het veld als aan de machine staan de vrouwen hele dagen gebukt. Iedereen werkt onder de blakende zon op een hoogte van 4.000 meter waar de lucht ijl is en waar iedere inspanning het lichaam extra belast.

De quinoa wordt in zakken gedaan en vervoerd naar een lokaal fabriekje waar de verdere verwerking gebeurt zoals controle en selectie van de korrels volgens grootte, het wassen en tenslotte het verpakken en verzenden naar de landen waar de quinoa wordt geconsumeerd.
Solid koopt de quinoa van de boeren tegen een faire prijs, waakt over de werkomstandigheden van de landarbeiders en uiteraard ook over de kwaliteit van de afgeleverde producten. Het gaat hier steeds om biologische quinoa die in België ondermeer wordt afgenomen door de Colruyt groep.

Het verblijf op het platteland en de kennismaking met de landarbeiders en hun levensomstandigheden heeft mij veel geleerd.
Op bezoek bij de quinoa-landbouwers in Peru.
Een belangrijke reden van mijn reis naar Peru is de kennismaking met de quinoateelt. Na een rit van een paar uur bereik ik het hoger gelegen deel van de Andes, waar de quinoa wordt gekweekt. Voor ik naar het veld ga om het oogsten van de quinoa mee te maken maak ik kennis met de familie landarbeiders waar we zullen logeren. Zij worden begeleid door de lokale mensen van Solid die hen leren hoe quinoa te telen. Solid is een Belgische vzw gesticht door bouwondernemer Verelst en wordt nu geleid door zijn dochter Lyn. De ondernemer wou iets teruggeven aan de maatschappij en met Solid International is hij daar aardig in geslaagd.
De familie woont in een kleine woning met heel beperkt comfort, ze leeft vooral in het keukentje met in de hoek een houtvuur waarop wordt gekookt. Samen met een medewerkster van Solid die de mensen al een tijdje begeleidt, steek ik een handje toe in de keuken. Het is een uiterst sympathieke familie met twee kinderen. Vader Walter Tenório Gómez is een goedlachse landarbeider, de moeder Yovana werkt ook op het land, maar ze is erg schuchter en concentreert zich volledig op haar werk tijdens het bereiden van de maaltijd. Ook hier probeert de medewerkster van Solid mensen te leren hun eenzijdige voedingspatroon te doorbreken. Naast quinoa worden er vandaag extra veel verse groenten bereid. Het is druk in het kleine keukentje, maar het gaat er gezellig aan toe. Iedereen werkt mee om een voedzame maaltijd op tafel te toveren.

De landarbeiders, die per dag niet meer dan tien euro verdienen, zijn bijzonder gastvrij. We logeren in de kinderkamer, samen met nog twee medewerkers van Solid. Langs een kippenladder moeten we naar boven, we kruipen binnen door een gat in de muur, een deur is er niet. Er is weinig comfort, de inrichting is rudimentair, maar alles is netjes, wij slapen in een bedje, de medewerkers van Solid liggen op een deken op de grond. We krijgen een toiletemmer mee, mijn mobiel dient als zaklamp.
‘s Nachts is het ijskoud in de Andes, maar we zijn moe en we hebben onze nachtrust nodig.

De volgende ochtend maken de kinderen zich klaar om naar school te gaan. Miryam, het 9-jarige dochtertje van het gezin is een mooi meisje, ze verzorgt haar lange donkere haren, haar attente vader maakt er een mooie paardenstaart van. Wanneer Myriam naar school gaat in haar keurige kleertjes ziet niemand dat ze uit een armer gezin komt. Ze heeft alles van een beeldige jonge vrolijke meid.

Op het quinoaveld is iedereen‘s ochtends al vroeg in de weer. De kinderen spelen of slapen onder een doek terwijl hun moeders met vlijmscherpe sikkels de quinoaplanten in bussels afsnijden. Het gaat razendsnel. Vandaag wordt er rode quinoa geoogst, maar er is ook zwarte en witte quinoa. Wanneer ze voldoende planten hebben afgesneden maken de vrouwen er een dikke hoop van die ze met een doek omwikkelen. De mannen dragen die zware last naar de machine waar de quinoa wordt gedorst, de granen van de stengel gescheiden. Stof vliegt in alle richtingen. De dorsmachine maakt een hels lawaai. Vrouwen leggen de bussels quinoa op de band. Mannen duwen die verder in de machine. Zowel op het veld als aan de machine staan de vrouwen hele dagen gebukt. Iedereen werkt onder de blakende zon op een hoogte van 4.000 meter waar de lucht ijl is en waar iedere inspanning het lichaam extra belast.

De quinoa wordt in zakken gedaan en vervoerd naar een lokaal fabriekje waar de verdere verwerking gebeurt zoals controle en selectie van de korrels volgens grootte, het wassen en tenslotte het verpakken en verzenden naar de landen waar de quinoa wordt geconsumeerd.
Solid koopt de quinoa van de boeren tegen een faire prijs, waakt over de werkomstandigheden van de landarbeiders en uiteraard ook over de kwaliteit van de afgeleverde producten. Het gaat hier steeds om biologische quinoa die in België ondermeer wordt afgenomen door de Colruyt groep.

Het verblijf op het platteland en de kennismaking met de landarbeiders en hun levensomstandigheden heeft mij veel geleerd.